ZUS w 2022 roku – podsumowanie
W dzisiejszym artykule podsumowaliśmy wszystko co musicie wiedzieć o ZUS-ie w 2022 roku. Zarówno w kontekście obowiązków, składek za siebie, za zatrudnionych pracowników i nie tylko. Zebraliśmy w jednym miejscu informacje i zmiany przepisów, które będą obowiązywać w tym roku i mamy nadzieję, że okażą się pomocne. Zapraszamy!
Składki ZUS – najważniejsze informacje
Jak wszyscy wiemy, opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne jest jednym z podstawowych obowiązków każdego przedsiębiorcy. Niezależnie od tego czy dany przedsiębiorca osiąga przychody, czy nie i tak musi płacić ZUS. Co ważne, te koszty nie są stałe. Jak co roku wysokość składek społecznych się zmienia, a dodatkowo, w tym roku, w życie wchodzą przepisy wprowadzone przez Polski Ład (o którym pisaliśmy więcej tutaj, jak również omówiliśmy szerzej wybrane zmiany). O konsekwencjach i planowanych zmianach opowiemy w dalszej części, a teraz krótko o tym, kto i kiedy musi opłacać ZUS.
Składki ZUS opłacacie, jeśli:
• jesteście przedsiębiorccami zarejestrowanym w CEIDG (co ważne, prowadząc działalność gospodarczą, nie płaci się składek w sytuacji zbiegu ubezpieczeń, czyli gdy istnieją inne tytuły do ubezpieczenia),
• jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• jesteś wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• jeśli wykonujecie wolny zawód,
• lub jeśli jesteś twórcą, artystą.Jako przedsiębiorcy musicie rozliczać i opłacać do ZUS składki za siebie na ubezpieczenia społeczne, przy czym ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe – są obowiązkowe, a ubezpieczenie chorobowe – dobrowolne. Musicie rozliczać także Fundusz Pracy (FP), Fundusz Solidarnościowy (FS) oraz ubezpieczenie zdrowotne. Warto przy tym pamiętać, że składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy nie obowiązują przedsiębiorców opłacających składki od preferencyjnej podstawy, czyli od 30% minimalnego wynagrodzenia i jest to jedyny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Kolejna ważna sprawa to ulgi. Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z własną działalnością lub osiągają niewielkie przychody, mają prawo do ulg, dzięki którym składka opłacana w ZUS może być niższa od standardowej. Chodzi między innymi o uldze na start, składek od preferencyjnej podstawy, czy Mały ZUS Plus. Jeśli nie przysługują Wam ulgi, konieczne jest opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. A ile wynosi wspomniana podstawa w 2022 roku?
Minimalna podstawa, od której liczy się składki w 2022 roku, wynosi 3553,20 zł. Jeśli chodzi o wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe są wyrażone w procentach i wynoszą odpowiednio:
• ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy – 693,58 zł,
• ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy – 284,26 zł,
• ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy – 87,05 zł,
• ubezpieczenie wypadkowe: tu stopa procentowa jest zróżnicowana i zależna od liczby osób ubezpieczonych oraz od branży. W poprzednim roku, stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosiłą od 0,67 do 3,33 % podstawy wymiaru na ubezpieczenie wypadkowe. Składka na ubezpieczenie wypadkowe dla firmy, zatrudniającej do 9 osób wynosiła 1,67%.
• plus składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% podstawy – 87,05 zł.Sprawdźcie dodatkowe materiały informacyjne: na stronie ZUS
Składka zdrowotna w 2022 roku
Do wspomnianych wyliczeń i kwot należy doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jak zapewne wiecie, stała się ona jedną z głównych zmian jaki wprowadził Polski Ład i zrobiło się wokół niej sporo szumu. Aktualna sytuacja jest taka, że wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania i wysokości dochodów. I jeżeli rozliczacie się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych (skala podatkowa), składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (czyli dochodu z działalności gospodarczej). Jeśli jednak rozliczacie podatek dochodowy od osób fizycznych w formie podatku liniowego (19%), zapłacicie składkę zdrowotną w wysokości 4,9% podstawy wymiaru składki (czyli dochodu z działalności gospodarczej).
Ile dokładnie wyniesie składka zdrowotna w zależności od formy działalności?
- Rozliczając się według skali podatkowej lub liniowo, gdy dochód w danym miesiącu jest niższy niż minimalne wynagrodzenie (obowiązujące w danym roku), to wysokość składki wyniesie 9% minimalnego wynagrodzenia. W 2022 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 3010 zł (brutto), a to oznacza, że minimalna składka zdrowotna w 2022 toku wyniesie 270,90 zł.
- Rozliczając podatek dochodowy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, miesięczna składka zdrowotna wyniesie 9% zryczałtowanej podstawy. W 2022 roku będzie to kwota od 380 zł do 950 zł, w zależności od przychodów.
- Rozliczając kartą podatkową – podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku i w 2022 roku wyniesie 270,90 zł miesięcznie.
Co ważne, od 2022 roku przedsiębiorców obowiązuje roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Podstawą wymiaru rocznej składki zdrowotnej jest dochód z działalności gospodarczej za dany rok kalendarzowy. Rozumiany jako różnica między przychodami, a kosztami uzyskania tych przychodów (pomniejszony o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów). Jeśli po rozliczeniu rocznym okaże się, że zapłaciliście wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej – możecie ubiegać się o zwrot nadpłaty. Jeśli kwota wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – trzeba dopłacić różnicę.
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub podatkiem liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.
Przedsiębiorca nie musi płacić za siebie składki zdrowotnej, jeśli:
• jest emerytem bądź rencistą, którego emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie wysokości minimalnego wynagrodzenia, opłacającym podatek dochodowy z prowadzonej działalności gospodarczej w formie karty podatkowej,
• jest osobą legitymującą się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, która opłaca podatek dochodowy z prowadzonej działalności gospodarczej w formie karty podatkowej,
• jest emerytem bądź rencistą, którego emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie wysokości minimalnego wynagrodzenia, a z działalności uzyskuje miesięcznie przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury,
• jest osobą legitymującą się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, która z działalności uzyskuje miesięcznie przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury,
• jest pracownikiem i z tego tytułu opłaca składki od wymiaru nie wyższego niż minimalne wynagrodzenie, który z działalności uzyskuje miesięczne przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.Sprawdźcie najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi na stronie ZUS, oraz materiały szczegółowo opisujące wątek składki zdrowotnej.
Zmiany w ZUS 2022r.
Na koniec podsumowaliśmy wybrane zmiany w ZUS jakie mają miejsce w 2022 roku. Jedną z głównych zmian w 2022 roku, jest fakt, że przedsiębiorcy zostaną pozbawieni odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wiąże się to z całkowitą likwidacją możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 7,75%). Nowe zasady ustalania przez przedsiębiorców podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wpłynęły też na konieczność dokonania zmian we wzorach dokumentów rozliczeniowych, tj. w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA i deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
Od 1 stycznia 2022 roku obowiązują trzy terminy płatności składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych:
• do 5. dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych
• do 15. dnia następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną
• do 20. dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników składek.Co jeszcze się zmieni?
• Od nowego roku prowadzenie działalności twórczej i artystycznej, wykonywanie wolnego zawodu nie będzie już traktowane jako prowadzenie odrębnego rodzaju działalności. Rodzajami działalności będzie jedynie działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej. Tylko od tych rodzajów działalności, w razie prowadzenia kilku jednocześnie, trzeba będzie opłacać składki zdrowotne.
• Zasiłek chorobowy za pobyt w szpitalu - zmiana dotyczy zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu. W tej chwili wynosi on 70% pensji. Natomiast od nowego roku miesięczny zasiłek chorobowy będzie przysługiwał w wysokości 80%.
• Zmiana w prawie do uzyskania zasiłku macierzyńskiego - od 2022 r. prawo do zasiłku macierzyńskiego uzyskają kobiety, które urodzą dziecko po ustaniu ubezpieczenia, jeśli ustanie ono z powodu śmierci pracodawcy. Dotychczas w takiej sytuacji nie miały one prawa do zasiłku.
• Od 1 stycznia 2022 r. dla osób prowadzących działalność gospodarczą zacznie obowiązywać ważna zmiana dotycząca dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczenie nie ustanie z powodu nieterminowego opłacenia składek.
• Pracodawca będzie finansował w całości składki za pracownika od wynagrodzeń z tytułu nielegalnego zatrudnienia, lub od nieujawnionych właściwym organom państwowym wynagrodzeń. W takiej sytuacji składki zarówno na ubezpieczenie zdrowotne, jak i społeczne nie będą obciążały pracownika.
• Zmiany w zasiłkach - obecny okres pobierania zasiłku (182 dni) zostaje, ale od stycznia 2022 r. zmienią się zasady jego obliczania. Ma być to formą zabezpieczenia przed nieuczciwością pracowników, którzy teraz mogą brać zwolnienia na różne choroby, wydłużając tym samym okres pobierania zasiłku. Od 2022 roku przyczyna L4 przestanie mieć znaczenie.
• Skrócenie okresu zasiłku po ustaniu ubezpieczenia - zgodnie z nowymi przepisami zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia będzie można pobierać do 91 dni. Zasada ta nie będzie dotyczyła osób chorych na gruźlicę, kobiet w ciąży oraz osób, które przechodzą badania i zabiegi jako dawcy komórek, tkanek i narządów.
• Ustalanie podstawy wymiaru zasiłku - podstawa wymiaru zasiłku nie będzie musiała być ustalana na nowo, "jeśli między okresami pobierania zasiłków (bez względu na ich rodzaj) nie było przerwy lub była ona krótsza niż miesiąc kalendarzowy" — informuje ZUS.Staraliśmy się podsumować jak najlepiej najważniejsze pojęcia i zmiany związane z ZUS-em w 2022 roku. Jeśli jednak zauważycie, że we wpisie brakuje jakiejś ważnej informacji, nie wspomnieliśmy o istotnej zmianie przepisów – dajcie znać w komentarzach, uzupełnimy. A jeśli cały ten wpis jest dla Was ‘czarną magią’ to być może znak, aby powierzyć prowadzenie księgowości i kadr specjalistom z naszego biura rachunkowego 😉